De afgelopen maand was de maand van de modeshows. Maar waar moet mode op dit moment over gaan?
Door: Bregje Lampe | Nieuwsbrief verstuurd op donderdag 15 oktober 2020
De grote vraag van de laatste modeweken was niet of we ruiten of strepen gaan dragen en hoe we die combineren – we hebben wel wat anders aan ons hoofd. Dé vraag van nu is de vraag wat überhaupt de rol van mode kan zijn in een veranderende samenleving. Ik heb geen sluitend antwoord; deze nieuwsbrief is een verkenningstocht. Dit keer aan de hand van vijf vragen.
1. Moet mode over kunst gaan?
De openingsavond van Amsterdam Fashion Week* (een modeweek die feitelijk drie dagen duurt, en dat is prima) vond half september plaats in Wassenaar, in Museum Voorlinden. Genodigden werden rondgeleid langs werken die waren neergezet door de Belgische scenograaf Bob Verhelst; hij had andere kunstenaars gevraagd om interpretaties van de minimalistische jassen en tassen van KASSL te maken.
Te pretentieus, vond NRC Handelsblad. ‘Als mode te graag met kunst geassocieerd wil worden of kunst wil zijn, gaat het bijna altijd mis,’ schreef Milou van Rossum. ‘Even verrassend als vanzelfsprekend,’ vond een andere gezaghebbende krant. De waarheid? Dat is een kwestie van smaak, denk ik. Hoe dan ook getuigt deze aanpak van van lef. Danie Bles, sinds november 2017 eigenaar van AFW, steekt in ieder geval haar nek uit. Dat kan ze ook laten.
Hetzelfde geldt voor Bart Ramakers, een van de drijvende krachten achter het agentschap Parrot Agency dat aan de wieg staat van merken als KASSL, Wandler en Lieselot Elzinga en zaken doet met toonaangevende internationale retailers zoals Saks Fifth Avenue. ‘Het is geen makkelijke tijd momenteel. Maar dat betekent nog niet dat mode alleen nog maar zwart, grijs en beige zou moeten zijn,’ aldus Ramakers.
2. Moet mode over emotie gaan?
Ja. Een goed voorbeeld is de presentatie van Bodil Ouedraogo, dit interview uit i-D geeft een aardig beeld van wie ze is. De jonge ontwerpster blijft met haar werk dichtbij zichzelf en haar bi-culturele achtergond. Tijdens Amsterdam Fashion Week gaf ze samen met Artifx (sponsorships zijn belangrijk voor AFW) een presentatie in het Stedelijk Museum.
Ze presenteerde de film die ze als onderzoek voor haar afstuderen (Rietveld, 2019) maakte, met dansers. Voor die film dook ze in de geschiedenis van de grand boubou, een grote lap stof die je over het hoofd aantrekt en die pas écht mooi wordt als de drager ‘m owned.
Het was een rake presentatie; zonder nieuwe collectie, maar mét emotie. Nog meer emotie: het optreden van waar Jelle Hean bij Hotel l’Europe, waar de nieuwe collectie van Ronald van der Kemp, die zich al jaren hardmaakt voor een nieuwe ethiek in de mode, aan waslijnen uit de ramen hing.
3. Moet mode over duurzaamheid gaan?
Ja. Duurzaamheid zou de kern moeten zijn van alles, vindt Duran Lantink. Zodanig dat je het niet hoeft te benoemen. Hij vindt het maar niks als hij in het duurzame hokje wordt geduwd. En gelijk heeft hij: hij maakt in de eerste plaats mode.
Zijn aanpak is een goed voorbeeld van de werkwijze van een nieuwe generatie maatschappelijk betrokken smaakmakers die actief zoeken naar alternatieve scenario’s. Hij omschreef zijn presentatie tijdens Amsterdam Fashion Week als ‘een gecancelde kermis met gecancelde mode in een gecanceld warenhuis.’
Lantink werkte samen met Janelle Monáe (covermodel van The Gentlewoman) en droomt van een samenwerking met Hedy d’Ancona. Én hij is met zijn recyclecollecties genomineerd voor de Amsterdamprijs voor de Kunst.
Een fragment uit het juryrapport: ‘Je zou zijn werk kunnen beschouwen als een grote kritiek op de mode-industrie maar tegelijk is het overduidelijk dat Lantink van mode houdt: zijn ontwerpen zijn zo innovatief en aanstekelijk dat ze de kracht en de mogelijkheden tonen van een nieuwe manier van denken.’
4. Moet mode over nieuw gaan?
‘Nee,’ zei Miuccia Prada resoluut na afloop van een veelbesproken show, de eerste die ze samen met Raf Simons gaf. ‘New is the nightmare of every single designer; it was for me. But I think it is not so relevant anymore… the new for the sake of doing new seems not so important anymore,’ aldus Prada.
Jesse Brouns schreef voor Knack Weekend over dé show van het seizoen. ‘Het was niet de beste show van Prada, en ook niet de beste show van Simons. Maar het was een begin van een partnership dat, met wat geluk, tot iets moois kan uitgroeien,’ aldus Brouns.
Hopelijk krijgen de designers daar de tijd voor. Het onafhankelijke Prada heeft het financieel moeilijk. Hoewel de omzet van het moederbedrijf van Prada én Miu Miu volgens Fashionunited vorig jaar met drie procent steeg, kreeg het mede vanwege gedwongen winkelsluitingen in het eerste halfjaar van 2020 een nettoverlies van 180 miljoen euro te verwerken. Mocht het bedrijf op termijn in de verkoop gaan, dan heeft het met Simons aan het roer in ieder geval een creatieve troef in handen.
Nog even over de Q&A na afloop van de digitale show van 24 september. Die was voor iedereen toegankelijk; het publiek kon vooraf vragen insturen. Deze aanpak is een goed voorbeeld van de veranderende machtsverhouding tussen modemerken en media. Steeds meer modemerken nemen zelf het heft in handen als het om storytelling gaat.
Robert Williams schreef over deze ontwikkeling voor BoF. ‘While brands miss the amplification effect that came from media covering them, they’re also getting better at telling their stories directly…. Brands are becoming media themselves.’
Terug naar de vraag waar mode op dit moment over zou moeten gaan.
5. Moet mode over schoonheid gaan?
Ja. Vindt Dries Van Noten. En dat hoef je niet te verbeelden in de vorm van een show. De Belgische ontwerper (al jaren een persoonlijke favoriet) die vorige week zijn eerste winkel in Amerika opende, maakte samen met de Nederlandse fotograaf Viviane Sassen een korte video en een fotoshoot, op het strand.
‘We wilden werken rondom schoonheid die energie oproept – niet het soort schoonheid dat dagdromen en nostalgie uitlokt. Maar schoonheid die je naar de toekomst duwt en energie geeft,’ aldus Van Noten tegen voguerunway.
Dat soort mode kun je óók zelf maken, vindt Van Noten. In deze aflevering van de geweldige do-it-yourself serie van The New York Times legt hij uit hoe je van een oude sweater een persoonlijk kunstwerk maakt.
Dat brengt me terug bij het antwoord op de vraag wat op dit moment de rol van mode zou kunnen zijn. Laten we creativiteit weer eens de ruimte geven die het verdient. Aan de slag. (Support nodig? Luister dan naar de zalvende stem van Lidewij Edelkoort, die te gast is bij het radioprogramma Nooit Meer Slapen).
*Full disclosure: ik werk weleens voor AFW, aan de inhoud van de Talks, daar krijg ik ook voor betaald.