Amber Jae Slooten is een veelbelovende en innovatieve nieuwkomer in de mode. Ze runt vanuit Amsterdam het eerste volledig digitale modehuis ter wereld: The Fabricant. ‘Ik kijk voorbij de beperkingen die er nu zijn.’
Door: Bregje Lampe | Eerder gepubliceerd op 7 maart 2020 in Volkskrant magazine
‘Kijk, hier zit de hele productieketen in een paar computers,’ zegt Amber Jae Slooten (26) tijdens een rondleiding door haar studio aan de Weteringschans in Amsterdam; ze deelt de ruimte met het vooraanstaande technologie- en designbedrijf Your Majesty. Naast een hoek met beeldschermen staan wat planten, in de zithoek staat hip tweedehands meubilair. Nergens kleren, nergens restjes stof, geen schaar, geen meetlint. The Fabricant, het bedrijf van Slooten en haar zakenpartner Kerry Murphy (37), is een digitaal modehuis. Het eerste in zijn soort. Hier wordt gewerkt met bits en bytes in plaats van naald en draad.
Slooten studeerde vier jaar geleden cum laude af aan het Amsterdam Fashion Institute (AMFI), met een volledig digitale modecollectie. Twee jaar later begon ze samen met Murphy, die eerder visual effects voor films maakte, een eigen bedrijf. Hij had in de filmindustrie van dichtbij gezien hoe de digitale wereld de fysieke werkelijkheid begon over te nemen (denk aan locaties die digitaal nagebootst worden) en zag mogelijkheden in de modewereld. De twee ondernemers kwamen elkaar tegen tijdens het afstudeerevenement van AMFI, waar de ontwerper haar collectie presenteerde. Slooten vindt de modewereld zoals we die nu kennen ontzettend ouderwets. Te veel verspilling, te weinig duurzaam. Met The Fabricant wil ze een alternatief bieden. Want digitaal produceren betekent minder rommel maken én meer mogelijkheden.
SCREENWEAR IS DE NIEUWE STREETWEAR
Voor de generatie die niet is opgegroeid met een smartphone is het een vreemd idee: een kledingstuk kopen, maar dat niet kunnen voelen. Maar voor de jongere generatie, die veel tijd op een beeldscherm doorbrengt en vaak net zoveel waarde hecht aan een digitale als een fysieke identiteit, is kleding die alleen online bestaat helemaal niet zo’n bizar idee. De mode ís de afgelopen jaren immers al voor een groot deel van de straat naar sociale media verschoven. Zelfs van virtuele influencers (die bestaan alleen online) kijken we niet meer op. Zo bezien is virtuele kleding gewoon een volgende stap. Of, in jargon: screenwear is de nieuwe streetwear.
De opmars van casual kleding zoals hoodies en sneakers was een van de grote bewegingen van de afgelopen tien jaar. En de opmars van virtuele kleding zou weleens de belangrijkste beweging van de komende tien jaar kunnen worden. Nog niet zo lang geleden lanceerden twee bekende smaakmakers (Elizabeth von Guttman en Alexia Niedzielski van System magazine) een app in samenwerking met een Koreaanse gamebouwer (Andy Ku). Ada is Europa nog niet verkrijgbaar, maar Chinese gebruikers kunnen met deze app een virtuele versie van zichzelf (een avatar) aankleden in kleding van onder meer Gucci, Prada en Dior. Dat deze bekende luxemerken meedoen, zegt genoeg. Virtuele kleding zou zomaar hét instapproduct van de eenentwintigste eeuw kunnen worden; vergelijkbaar met een flesje parfum in de twintigste eeuw.
Maar wat koop je nou helemaal als je een virtueel kledingstuk koopt? Je koopt een foto die je over de digitale versie van jezelf kunt plakken. Op thefabricant.com staan verschillende ontwerpen die je gratis kunt downloaden, zoals een denim jumpsuit of een jurk met een rok die gemaakt is van internetkabels. Een probleem: je hebt nu nog een gespecialiseerde digitale kleermaker nodig als je een foto van jezelf met die kleding op je Instagramaccount wilt plaatsen, want de juiste software bestaat nog niet. Maar volgens Slooten en Murphy zijn diverse partijen – waaronder Instagram – op dit moment bezig met de ontwikkeling van dat soort software en is het dus een kwestie van tijd voordat screenwearmainstream wordt. Zelf lanceren ze deze zomer een digitaal platform waarmee gebruikers een digitale versie van zichzelf kunnen aankleden.
Hoe werd vier jaar geleden op jouw ideeën gereageerd?
‘Laat ik zeggen dat ze niet meteen juichend werden ontvangen. Ik ben traditioneel geschoold, tijdens de eerste studiejaren moest ik verschillende outfits per week maken en heb ik alle traditionele technieken geleerd. Gelukkig kreeg ik later de vrijheid om te doen wat ik wilde. Er was nog nooit iemand afgestudeerd met een volledig digitale modecollectie, ik was de eerste.’
Hoe wist je dat je digitale mode wilde maken?
‘Dat is een zoektocht geweest. De fabriek Rana Plaza in Bangladesh stortte in toen ik net met mijn studie bezig was. Dat heeft me aan het denken gezet over mijn rol in de modewereld. Ik wist dat ik niet wilde bijdragen aan nog meer ellende en verspilling, tegelijkertijd had ik geen idee wat ik wél wilde. Ik liep helemaal vast. Pas toen ik de kans kreeg om met 3D-software te werken, ging een wereld voor me open. Ineens waren talloze mogelijkheden met een paar muisklikken bereikbaar en kon ik urenlang ontwerpen zonder ook maar één centimeter materiaal te verspillen. Dat was het moment dat ik besloot dat ik digitaal verder wilde.’
Mis je het fysieke aspect van kleding niet?
‘Totaal niet. Ik ben gen typisch modemeisje met een enorme uitgebreide garderobe; tijdens het eerste jaar van mijn studie kocht ik zelfs helemaal geen nieuwe kleren, dat was toen nog vooruitstrevend. Programma’s zoals CLO3D en Lectra hebben mij juist geholpen om mezelf te kunnen uiten. Met fysieke producten kreeg ik dat niet voor elkaar. Dat heeft denk ik te maken met mijn achtergrond: ik heb als kind veel gegamed. Dat was mijn manier van experimenteren met mijn identiteit.’
Leg dat eens uit.
‘Ik speelde The Sims en ik was altijd langer bezig met mijn poppetjes aankleden dan het spel spelen. Het idee van het spel is dat je een poppetje of een gezin maakt en daar een leven mee gaat leiden en onderweg hindernissen tegenkomt. Maar ik kwam dus eigenlijk nooit verder dan de aankleedfase. Op een zeker moment had ik honderden poppetjes, met allemaal verschillende outfits.’
Levert een digitaal proces een ander soort mode op?
‘Niet per se, hoewel veel meer mogelijk is. Zwaartekracht speelt bijvoorbeeld geen rol. Maar voor mij is de software een medium, het is zeker geen doel op zich. Het belangrijkste aan mode vind ik het verhaal dat een ontwerper vertelt. En deze software geeft mij de vrijheid om míjn verhaal te vertellen: dit is mijn manier om mensen anders te laten denken over een systeem dat niet langer houdbaar is.’
Wat bedoel je daarmee?
‘Ik vind de overdaad die zo kenmerkend is voor mode iets van de vorige eeuw. Dat was mooi en inspirerend, maar die manier van werken is nu en in de toekomst niet meer te verantwoorden. We hebben niet meer iedere paar weken een nieuwe trend nodig. De vraag naar duurzaamheid neemt toe, óók in de mode. En digitale mode is een antwoord op die vraag. Ik wil technologie gebruiken om te verduurzamen.’
Maar hoe zit dat dan met al die datacenters in IJsland. Digitale mode heeft toch ook impact?
‘Dat is waar, we hebben de impact van al die bits en bytes onlangs onderzocht en kwamen erachter dat een digitaal kledingstuk ongeveer een tiende van de impact heeft van een fysiek kledingstuk. Dan heb ik het alleen over de productie, en nog niet eens over het wassen en het afval na gebruik van een kledingstuk. Dus als ik kan zorgen dat er minder kleding wordt geproduceerd, doe ik dat graag.’
Hoe zorg jij dat er minder kleding wordt geproduceerd?
‘We doen dat nu op kleine schaal door bijvoorbeeld digitale samplecollecties te produceren voor merken zoals Napapijri, Puma en A Bathing Ape. Die digitale collecties worden vaak gebruikt voor marketingdoeleinden en interne communicatie. Traditionele samples worden vaak drie keer teruggestuurd naar een fabrikant voor aanpassingen. Dat is een normaal onderdeel van het productieproces: eerst laat een ontwerper tekeningen op een foambord zien, met staaltjes stof ernaast. Dan pas worden de proefmodellen gemaakt en die worden tig keer op en neer gestuurd. Dan kan echt duurzamer, en dat faciliteren wij.’
Zo werk je toch alsnog mee aan een industrie waar je het niet mee eens bent?
‘Maar ik doe het in ieder geval op míjn manier. Het is naïef om te denken dat we in een keer de complete industrie kunnen veranderen. Een app zoals Ada pusht uiteindelijk de verkoop van nog meer fysieke producten, dat vind ik jammer. Ik wil met The Fabricant een stap verder gaan en helemaal geen fysieke producten meer maken. Maar de meeste gevestigde bedrijven zijn nog niet zo ver.’
OP DE RAND VAN WAT MOGELIJK IS
Slooten en Murphy geven regelmatig lezingen om hun boodschap te verspreiden; vorig jaar september waren ze nog te gast tijdens het Koning Willem I diner. En omdat de verkoop van hun eigen collecties nog niets oplevert, werken ze regelmatig voor andere merken. Twee jaar geleden maakten ze voor het dertigjarig jubileum van het hippe Chinese warenhuis I.T. een digitale collectie die in speciale pop-up winkels werd gepresenteerd – in die winkels hingen geen fysieke kledingstukken, klanten konden via een app de kleding bestellen. Het Japanse streetwearmerk A Bathing Ape gebruikten het werk van The Fabrikant voor een grote marketingcampagne van de nieuwe lijn Aape.
Soorty, een duurzame denimfabrikant die onder meer aan C&A en Tommy Hilfiger levert, liet door The Fabricant een film maken die de valling en de textuur van de stof zo goed in beeld brengt dat er minder samples nodig zijn. Slooten en Murphy werken ook als consultants voor het in Amsterdam gevestigde Tommy Hilfiger, dat onder leiding van CEO Daniel Grieder heeft ingezet op een volledig digitaal ontwerpproces – in 2022 zou het al zover moeten zijn. Daarnaast zijn ze op dit moment met verschillende merken in gesprek over zogenaamde ‘digital-only drops’.
Medio vorig jaar werd, tijdens een blockchain event in New York, een digitale jumpsuit uit de collectie van The Fabricant geveild voor 9.500 dollar (omgerekend zo’n 8.395 euro). De koper was Richard Ma, baas van een cybersecuritybedrijf uit Silicon Valley die de jumpsuit met transparante laag voor zijn vrouw kocht. ‘Het geld ging naar een goed doel en de koper was goed ingevoerd in cyberspace. Maar voor mij was dit een sleutelmoment omdat het bewijst dat er vraag is naar digitale mode,’ zegt Slooten.
Slooten en Murhpy zijn pioniers. Er zijn nog geen andere modebedrijven die digitale stoffen en kledingstukken zo natuurlijk kunnen laten bewegen als zij: met hun werk zitten ze op de grens van wat op dit moment mogelijk is. Ondertussen laveren ze tussen de nogal traditionele modewereld en de techwereld, die minder conventioneel is. Ze hebben vier medewerkers in vaste dienst en werken met freelancers van over de hele wereld. Sinds vorig jaar is Adriana Hoppenbrouwer-Pereira, eerder hoofd marketing van Hema, partner van het bedrijf dat geldt als een van de meest veelbelovende start-ups in de modewereld.
Hoe ziet jouw ideale modewereld eruit?
‘Ik kijk voorbij de beperkingen die er nu zijn. Ik hoop dat we uiteindelijk allemaal nog maar één fysiek kledingstuk hebben: een praktisch en op maat gemaakt en super comfortabel pak. Daaroverheen dragen we dan een digitale laag, bijvoorbeeld van The Fabricant. Zo zit je nooit meer met een onhandige jurk of veel te hoge hakken op de fiets én het is beter voor de planeet.’
Maar hoe kunnen we die digitale kleding dan zien?
‘Kijk, ik ben ervan overtuigd dat de digitale wereld en de echte wereld de komende tien jaar steeds meer met elkaar gaan versmelten. Nu zit er nog een schermpje tussen en is digitale kleding vooral iets om mee te spelen op sociale media, maar dat gaat veranderen. Straks dragen we allemaal VR-lenzen of een bril waarmee we de digitale laag om ons heen kunnen zien. Dan worden we niet meer in zo’n scherm gezogen en kan kleding nieuwe functies krijgen. Hoe tof zou het zijn als ik via mijn digitale outfit contact kan leggen met jouw digitale outfit?’
‘En dat is nog maar één kant van het verhaal. Digitaal is ook meer experiment mogelijk. Nu moet je vaak een bepaalde maat hebben om mee te kunnen doen met de mode, maar online zijn we helemaal niet zo gebonden aan ons lichaam en zijn de mogelijkheden eindeloos. Dan kun je zomaar een jurk met echte vlammen aan. Of stel dat je twijfelt over het afscheren van je haar, of over iets groters zoals een transformatie van man naar vrouw. Online kun je daar gemakkelijk mee experimenteren.’
Online wórdt toch al volop geëxperimenteerd met identiteit?
‘Absoluut. We hebben allemaal al een of meer digitale identiteiten en die cureren we ook. Ga maar na: op LinkedIn zie je er anders uit dan op tinder. En wat ik vroeger met The Sims deed, doen jongeren nu op Instagram: ze hebben vaak een stuk of vijf accounts om te experimenteren met hun identiteit. Daarnaast bestaat een grote groep jongeren die de kleding die ze in het computerspel Fortnite dragen belangrijker vindt dan de kleding die ze op het schoolplein dragen. Na lezingen word ik regelmatig aangesproken door ouders die zich herkennen in mijn verhaal omdat hun kinderen om kleedgeld voor hun avatars vragen. Gamers spenderen al jaren miljoenen aan avatars, de modewereld ziet nu pas dat hier kansen liggen. Echt, online is zoveel meer mogelijk. Toen ik nog The Sims speelde, was ik altijd al op zoek naar hacks, zodat ik dingen kon maken die eigenlijk niet konden, zoals een paarse huid.’
Hou jij van science fiction?
‘Jazeker. Maar dat soort scenario’s zijn vaak vrij doomy, ik neem alleen de elementen mee die ik inspirerend vind. Ik ben niet bang voor technologie. Als ik negatief zou staan tegenover technologische ontwikkelingen, was ik nooit met The Fabricant begonnen. Zolang wij als mensen maar zorgen dat wíj de technologie gebruiken, en niet andersom.’
Hoe idealistisch ben je?
‘Ik ben behoorlijk idealistisch. De eerste twee jaar na mijn studie heb ik lesgegeven in de software die gebruik en in de horeca gewerkt om bij te verdienen. Ik wilde niet in dienst bij een bestaand modebedrijf omdat ik het per se op mijn eigen manier wilde doen én omdat ik overtuigd was dat ik iets goeds in handen had.’