Door: Bregje Lampe | Nieuwsbrief verstuurd op donderdag 17 december 2020
Een paar weken geleden was ik op een vrijdag met eerstejaars AMFI-studenten aan het werk; ik hielp ze op weg met het bedenken van toekomstscenario’s voor de modewereld. Hoe kijken ze naar mode? Wat is hun eigen rol als consument? Waar zien ze problemen en uitdagingen? Wat zouden ze willen veranderen als ze straks afgestudeerd zijn? En hoe dan?
Alle grote thema’s van dit moment kwamen voorbij. Te veel kleding, te weinig diversiteit. Te veel aandacht voor het klassieke glamourplaatje, te weinig aandacht voor mens en planeet. Te veel marketing, te weinig meaning.
De studenten bedachten mogelijke oplossingen. Groots en meeslepend, en dus niet allemaal even makkelijk uitvoerbaar. Het is toch heerlijk om af en toe te dromen van hoe het óók zou kunnen? Voor de geïnteresseerden: dit is een goede verzameling scenario’s. Maar terwijl wij zo binnen zaten – coronaproof, en petit comité – schuifelden de mensen buiten hutjemutje langs de etalages.
Ik begrijp de behoefte aan iets nieuws – wie heeft na zo lang thuiszitten nou géén zin in iets dat je even optilt uit de dagelijkse sleur? Een nieuw kledingstuk leent zich daar uitstekend voor. Maar waarom zou je dat op Black Friday kopen? Met honderden mensen tegelijk? Ik las een dag later in de krant dat verschillende grote Nederlandse gemeenten vrijdag 27 november een oproep hadden gedaan aan de consument om vooral weg te blijven uit de binnensteden.
Kortom: buiten werd driftig gewinkeld, terwijl binnen een nieuwe generatie modeprofessionals zat te fantaseren over zelfgemaakte kleren voor iedereen. Buiten werden voor een prikkie spullen verkocht die in een brakke fabriek ver weg in elkaar waren gezet, terwijl binnen een groepje smaakmakers aan het bedenken was hoe ze dat in vredesnaam konden stoppen.
Je kunt ook zeggen: buiten ging het over de korte termijn. Mode is immers een vorm van instant satisfaction, betoogt ook Pak Chiu, psycholoog in de mode en een van de rolmodellen van een nieuwe generatie. Binnen ging het over de lange termijn. Niet dat ik verwacht dat de sector pardoes verandert als deze studenten straks afgestudeerd zijn.
Ik hoop van harte dat deze crisis voor de bezinning en vertraging gaan zorgen die zo hard nodig zijn in de modewereld. Maar na vijftien jaar dagbladjournalistiek heb ik genoeg scepsis opgebouwd om niet blind te geloven dat we hier als vanzelf beter uitkomen. Daarvoor zag ik op Black Friday, op weg van Amsterdam naar Zandvoort, nét iets te veel mensen met grote tassen; die stonden dus een paar uur eerder in de rij in de Kalverstraat.
De kans is groot dat een deel van de huidige generatie modestudenten straks terechtkomt in een door aandeelhouders gestuurd bedrijf dat niet zoveel ziet in een meer humane benadering van het productieproces en een oproep tot minder kopen. Maar als het meezit, durven ze de status quo te bevragen en de modelogica naar hun hand te zetten.
Tenslotte drie overwegingen:
1) Als geld macht betekent, betekent een herverdeling van het geld een herverdeling van de macht.
Dat is in het kort de overweging achter het artikel dat Zoë Beery voor The New York Times schreef. Ze schrijft over socialistische rich kids die hun mega erfenissen gebruiken om het kapitalisme af te breken in plaats van dure auto’s en prijzige merkkleding te kopen. Ze sprak met een aantal van deze idealisten, waaronder de 34-jarige Elizabeth Baldwin. Een citaat: “I get rich because other people aren’t getting rich, and I don’t want to keep making more wealth off investments like Coca-Cola and Exxon-Mobil. I would rather put my money into a community that has been denied economic resources and disrupt the system,” aldus Baldwin. Ja. Zo kan het ook.
2) Betekent het einde van Topshop the end of highstreet?
Toen ik zestien jaar geleden in Londen studeerde, was Topshop nog cool. Nu is de keten failliet. En dat komt niet alleen door Corona, zoals weleens wordt gesuggereerd. Topshop is, schrijft Mary Portas in dit artikel in The Financial Times, is ten onder gegaan aan een gebrek aan creativiteit. Je kunt ook zeggen: Topshop is ten onder gegaan aan een overdreven focus op winst. Terwijl Philip Green (de topman van Arcadia) drukker is met het plannen van een reisje naar de Malediven dan met het voorlichten van zijn 13 duizend werknemers, denkt een nieuwe generatie modestudenten-met-moreel-besef na over andere businessmodellen. Eigenlijk is het feit dat Topshop nu failliet is net zomin verbazend als het feit dat ze het jarenlang heel erg goed hebben gedaan. Het is een kwestie van tijdgeest; dat die is veranderd en dat ethiek belangrijk is geworden, heeft Green totaal gemist. Intussen wordt de groep die streeft naar een bedrijf à la Green steeds kleiner – zoals ook niet meer iedere beginnende ontwerper droomt van een carrière à la Karl Lagerfeld.
3) Hoelang duurt het nog totdat we massaal een computerspel van een modemerk spelen?
En en passant voor honderden euro’s kleding aanschaffen…. Onlangs speelde ik ‘Afterworld’, het computerspel dat Balenciaga heeft bedacht om de nieuwste collectie te presenteren – weer eens wat anders dan een catwalkshow. Ik ben geen gamer, maar nadat ik een jaar geleden uitgebreid met Amber Jae Slooten sprak, weet ik zeker dat in de gaming industrie een enorm potentieel ligt voor de modewereld. Zij vertelde me dat ze na lezingen regelmatig wordt aangesproken door ouders van kinderen die om kleedgeld voor hun avatars vragen; er zijn volop kinderen die de kleding die ze in Fortnite dragen belangrijker vinden dan de kleding die ze op het schoolplein dragen. Overigens is Balenciaga niet het eerste modemerk dat aan de haal gaat met computerspellen. Virgil Abloh, die zelf is opgegroeid met Super Mario, sprak met Maghan Mcdowell over zijn interesse in gaming en bracht vorig jaar een spel uit. Ook mooi: Collina Land, van Collina Strada, dat werd vertoond tijdens het Guccifest.
Dat was ‘m voor nu.